Wat is logistiek?

Logistiek is de methode om goederen in een bedrijf zo snel en efficiënt mogelijk te verwerken, tot bij de klant, met zo weinig mogelijk opslag, lange verwerkingstijden, milieuhinder, onveiligheid, vergissingen en fouten. De productiekosten voor een bedrijf, nl. arbeid en grondstoffen, kunnen immers nauwelijks nog gedrukt worden. De concurrentie tussen bedrijven is dan ook verschoven naar een ander terrein: het beheer van de stroom van goederen, grondstoffen, informatie en geld doorheen het bedrijf, om zo de algemene kosten te drukken, en de klant zo gericht mogelijk te bedienen. Logistiek is dus een belangrijk onderdeel geworden van de economie

Logistiek bestaat uit een paar kenmerken:

-          het bestaat uit een goederenstroom en een informatiestroom;

-          het houdt rekening met afnemers en leveranciers, met externe factoren;

-          het vind plaats op verschillende niveau’s, bijvoorbeeld tussen bedrijven, of in een bedrijf zelf.

-          Het beslaat zowel het inkopen als het afleveren van goederen.

 Dit alles bij elkaar wordt ook wel kort samengevat als het logistieke proces.

Het logistiek proces:

Het logistiek proces bestaat uit de volgende onderdelen:

    - aanvoer van grondstoffen
    - opslag van grondstoffen
    - productie   
    - intern transport
    - opslag eindproduct
    - distributie
    - winkelschap
    - recycling
 

Aanvoer grondstoffen:
Grondstoffen kunnen op vele verschillende manieren aangevoerd worden, afhankelijk van onder andere de omvang en het product. Voor de aanvoer van grondstoffen voor massa productie is containertransport het meest gebruikelijke.
Vanuit de gehele wereld worden goederen aangevoerd naar 'klanten'. Grote rederijen (bijvoorbeeld: 'P&O Nedlloyd' & 'Maersk') transporteren goederen vaak in containers op enorme 'containercarriers' van haven naar haven.
De ladingen worden gelost op grote containerterminals zoals het ECT in de Rotterdamse haven of andere overslagkades. Deze kades staan dan helemaal volgestapeld met containers. Van daaruit worden de containers dan verplaatst naar de 'klant', die de aangevoerde grondstoffen of producten verder verwerkt.

Opslag grondstoffen:
De opslag van de grondstoffen is meestal (tijdelijk) op de plaats van aankomst. In het geval van Nederland vindt de opslag van grondstoffen plaats in of rond de Rotterdamse haven. Dit kan zijn in de vorm van containers, silo’s, loodsen en ga zo maar door.

Productie:
Dit onderdeel van het logistiek proces spreekt eigenlijk voor zich. De grondstoffen zijn ondertussen aangekomen bij de fabrikant. Deze maakt van de grondstoffen een eindproduct of een halffabrikaat.

Intern transport:
Nadat de grondstoffen (een deel van ) het productieproces hebben doorlopen moeten ze ergens worden opgeslagen totdat het verdere transport plaats vindt. Dit gebeurt meestal door middel van barcodes. Zo weten ze op het kantoor van de opslagplaats precies waar een product zich bevindt, waar het naartoe moet en wanneer het wordt opgehaald. Een voordeel van dit systeem is dat alle informatie heel nauwkeurig wordt bijgehouden. Als een transportonderneming of de nieuwe bestemming van de goederen met een soortgelijk systeem werkt (bijvoorbeeld als er goederen vervoerd moeten worden van het ene filiaal naar het andere) kan er heel eenvoudig en snel precies bijgehouden worden wat er aanwezig is in het filiaal, waar het vandaan komt en waar het staat.

Opslag eindproduct:
De geproduceerde producten worden opgeslagen in de magazijnen totdat ze worden verder vervoerd, naar de laatste schakel in de betreffende bedrijfskolom.

Distributie:
De chauffeur meldt zich bij het magazijn met zijn vrachtbrief, waarop staat hoeveel en wat hij mee moet nemen en wat de bestemming is. Bij de meeste groothandels is het zo dat je van te voren moet doorgeven wanneer je komt. Hierdoor staan de spullen al op je te wachten bij het betreffende dock. Het laden en/of lossen gebeurt hierdoor vrij snel.

Winkelschappen:
Uiteindelijk komt het eindproduct in de schappen van de winkels terecht. Dankzij een nauwkeurig logistiek proces komen de goederen precies op tijd aan, zodat een winkel niet snel zonder voorraad komt te zitten.

Recycling:
In de logistiek wordt dit ook wel reverse logistics genoemd. Onder reverse logistics verstaan we de verwerking van af- en uitval die ontstaan tijdens het productieproces; de verwerking van afgekeurde producten en de verwerking van de emballage. De logistieke stromingen die hierbij horen zijn onder andere gebruikte emballage, zoals pallets, verpakkingsmateriaal en flessen.

Het logistieke proces beslaat de gehele bedrijfskolom van een bepaald product. Het is dus erg belangrijk dat alles goed verloopt. Er zijn verschillende manieren om ervoor te zorgen dat het logistiek proces zonder problemen verloopt:

    - Pickorde systeem
    - Scanning systeem
    - JIT principe (Just In Time)

Pickorde:
Het pickorde systeem houdt in dat bijvoorbeeld een groothandelaar de eindproducten opslaat, om ze zo makkelijk te kunnen verzamelen en vervolgens te vervoeren naar de consument. Een nadeel van dit systeem is dat er hoge kosten aan verbonden zijn.

Scanning systeem:
Het scanningsysteem houdt in dat bij verkoop van een artikel het betreffende artikel wordt gescand en automatisch van de voorraad wordt afgeschreven. Raakt het artikel op, dan wordt er automatisch bijbesteld en blijft de voorraad klein.

JIT systeem:
Het grote voordeel van het Just In Time systeem (JIT-systeem) is dat er geen voorraadkosten zijn. Dit houdt in dat als een klant een bestelling plaatst voor bijvoorbeeld 17.00uur, dat hij het de volgende ochtend rond 8.00uur heeft. Nadeel hiervan is dat er hoge transportkosten aan verbonden zijn.

Logistieke voorraad systemen:

Je hebt 3 verschillende soorten logistieke voorraadsystemen. Dit zijn:
    -         voorraad gestuurde systemen;
    -         ordergestuurde systemen;
    -         plangestuurde systemen.

Voorraadgestuurde systemen:
Dit systeem werkt samen met het eerder besproken scanning systeem. Door de scanning wordt de voorraad per artikel precies bijgehouden. Op het moment dat de voorraad van een bepaald artikel onder de vastgestelde minimumhoeveelheid komt, wordt er automatisch een bestelling geplaatst. De minimumhoeveelheid wordt ook wel het bestelniveau genoemd. Bij dit systeem gaat de winkelier er dus vanuit dat de fabriek voldoende voorraad aanhoudt.

Ordergestuurde systemen:
Dit systeem komt voor bij stuksproductie, zoals bijvoorbeeld het bouwen van luxe jachten of van een huis. Dit systeem houdt in dat de benodigde spullen pas worden ingekocht als er een order is ontvangen. De aankoop is dus afhankelijk van de ontvangst van orders.

Plangestuurde systemen:
Dit logistieke systeem komt vooral voor bij massaproductie, zoals auto’s en dergelijke. Een plangestuurd systeem werkt op basis van een planning. Een verkoper weet hoeveel artikelen er voorgaand jaar in dezelfde periode verkocht zijn en maakt aan de hand daarvan een schatting van de hoeveelheid artikelen die hij dit jaar nodig heeft. Hij baseert zijn bestelling dus op zijn planning.

Transport en logistiek:

Binnen de transportwereld speelt logistiek natuurlijk een grote rol. Zonder het transport is het onmogelijk om het logistieke proces succesvol te voltooien. Tussen bijna elke schakel van het logistiek proces speelt transport een belangrijke rol, en bij drie schakels speelt transport zelfs een hoofdrol. Maar hoe werkt nou de logistiek binnen het transport?
    Zonder logistiek is transport natuurlijk ook zinloos. Zonder een goede planning komen de ladingen niet op tijd aan bij de klant, waardoor de klant naar een andere transportondernemer zal gaan.
    Als planner, en dus als medewerker in het logistieke proces, moet je met veel verschillende dingen rekening houden. Zo moet je rekening houden met files, inhaalverboden en afgesloten wegen voor vrachtwagens tussen bepaalde tijden.
    Verder houdt logistiek binnen de transportwereld in dat je zoveel mogelijk profijt haalt uit de vrachtwagens die je hebt rondrijden. Je moet er dus voor zorgen dat het risico op pech zo klein mogelijk is. (als een vrachtwagen pech heeft, heeft dit direct een negatieve invloed op het logistieke proces), je moet zorgen dat de vrachtwagen zo min mogelijk lege kilometers maakt, dus kilometers zonder dat er een lading vervoerd wordt, en je moet zorgen dat de vrachtwagen zo min mogelijk stilstaat door (regulier) onderhoud.

Zoals wellicht duidelijk is geworden, omvat logistiek vele verschillende processen. Deze processen kunnen per bedrijf verschillen. De logistiek zoals hierboven beschreven is bedoelt als algemene impressie.

©Copyright Sebastiaan Kemper, alle rechten voorbehouden 2006-2015